موتور ها مهمترين اجزايي هستند كه در لوازم برقي گردنده بكار مي روند.موتور ها انرژي الكتريكي را به انرژي مكانيكي تبديل مي كنند. الكتروموتور ها را مي توان به سه دسته كلي تقسيم كرد.1-موتور هاي آسنكرون 2 -موتور هاي يونيورسال 3-موتور با قطب چاكدار

1- موتور هاي آسنكرون

 كه با برق متناوب كار مي كنند از دو قسمت روتور واستاتور ساخته شده اند.با روشن شدن موتور سيم پيچ هاي درون شيار هاي استاتور يك ميدان مغناطيسي دوار بوجود مي آورند كه اين ميدان برروتور كه قسمت گردنده موتور وداراي محور انتقال حركت مي باشد نيز اثر گذاشته ودر آن خاصيت مغناطيسي بوجود مي آيد .به هر حال با بوجود آمدن قطب هاي مغناطيسي هم نام وغيرهم نام عمل جذب ودفع انجام شده كه باعث حركت چرخشي روتور مي گردد.براي راه اندازي موتور ها از حالت سكون روش هاي مختلفي بكار مي برند كه مهمترين آن ها عبارتند از:

الف- آسنكرون با راه انداز غير خازني (كلاجي ) در اين موتور به غير از سيم پيچي هاي اصلي يك سري سيم پيچ كمكي نيز قرار دارد كه ميدان مغناطيسي ديگري با فاصله زماني با ميدان مغناطيسي اصلي بوجود مي آورد.كه باعث چرخش پرقدرت تر موتور مي گردد. پس از اين كه سرعت موتور به 75 درصد سرعت اسمي رسيد كلاج كه تحت تاثير نيروي گريز از مركز كار مي كند به عنوان يك كليد عمل كرده وسيم پيچ كمكي را از مدار خارج مي كند.

ب – آسنكرون با راه انداز خازن موقت – اين موتور ها داراي علامت اختصاري CSMمي باشند وداراي يك خازن الكتروليتي با ظرفيت حدود 200 الي 500 ميكرو فاراد است كه باسيم پيچ كمكي بطور سري بسته شده وهر دوي آنها باسيم پيچ اصلي موازي بسته مي شوند. خازن وسيم پيچ كمكي يك اختلاف فاز ودو ميدان مغناطيسي بوجود مي آورد كه باعث چرخش موتور مي گردد. در اين موتور نيز كليد گريز از مركز سيم پيچ كمكي را از مدار خارج مي كند.

ج – آسنكرون با راه انداز خازن موقت وخازن دايم.(با علامت اختصاري TCM) – يكي از خازن ها پس از راه اندازي از مدار خارج شده وخازن ديگر در حالتي كه با سيم پيچ كمكي سري مي باشد در مدار باقي مي ماند. د – آسنكرون با راه انداز خازن دايمي ( PSCM) در اين موتور ها كه داراي قدرت كم تري نسبت به موتور هاي قبلي هستند از يك خازن كه با سيم پيچ كمكي سري بسته شده است استفاده شده و كليد گريز از مركز ندارند بنابر اين خازن به همراه سيم پيچ كمكي هميشه در مدار باقي است.

شناسايي سيم پيچ هاي اصلي وكمكي :

1- سيم پيچ هاي اصلي در زير شيار ها و سيم پيچ كمكي در رو قرار دارند.

2-سطح مقطع سيم هاي كمكي هميشه از سيم هاي اصلي كمتر است.

3- سيم پيچ كمكي داراي مقاومت بيشتري (اهم بيشتر ) نسبت به سيم پيچ اصلي است وضمنا” خازن با سيم پيچ كمكي سري شده است.

عيب يابي موتور هاي آسنكرون – معيوب شدن موتور ها يا مربوط به قطعات برقي مثل سيم پيچ ها وخازن است يا مربوط به قطعات مكانيكي مثل بلبرينگ و بوشن ها .

عيب يابي قطعات برقي :

عيب1-موتور اصلا”روشن نشده و جرياني از مدار عبور نمي كند.

علت1 -جايي از مدار قطع است.

رفع عيب1- با آوامتر تمام مدار شامل پريز،دوشاخه ،سيم هاي رابط،كليدها واتصالات در تخته كلم موتور را بر رسي وعيب مربوطه را بر طرف مي نماييم.

عيب2- موتور اصلا”روشن نشده وجرياني از مدار عبور نمي كند.

علت2 -سوختن فيوز.

رفع عيب2-ابتدا علت سوختن فيوز كه مربوط به اتصالي مي باشد را بررسي نموده پس از آن به تعويض فيوز مي پر دازيم.

عيب3-موتور پس از روشن شدن خيلي زود داغ مي شود.

علت3-موتور نيم سوز است.

رفع عيب3- در هر كدام از سيم پيچ هاي كمكي واصلي ميتواند اتصال حلقه ويا اتصال كلاف به كلاف بوجود آمده باشد.بنابر اين مسير جريان الكتريكي كوتاه شده در نتيجه ميدان مغناطيسي مناسب براي گردش بوجود نمي آيد وباعث داغي موتور ميشود.موتور هاي نيم سوز جريان بيشتري نسبت به موتور هاي سالم مشابه خود دريافت مي كنند. براي رفع عيب در صورتي كه محل اتصالي مشخص باشد وبتوان به نحوي آن را عايق نمود اقدام كرده ودر غير اين صورت موتور بايد دو باره سيم پيچي شود.

عيب4- موتور پس از روشن شدن خيلي زود داغ مي شود.

علت4- زياد بودن بار موتور.

رفع عيب 4- هر موتوري داراي توان مكانيكي مشخص است در صورتي كه بيش از توان مربوطه از موتور نيرويي خواسته شود جريان بيشتري از سيم ها عبور مي كند كه با سطح مقطع وتعداد دور آن ها همخواني ندارد وباعث گرما در موتور و آسيب ديدن آن خواهد شد .براي رفع عيب بايد بار موتور را كم نموده واز كار مداوم آن خود داري كرد.

عيب5- موتور پس از روشن شدن خيلي زود داغ مي شود وزير بار مي خوابد.

علت 5- عمل نكردن كليد گريز از مركز .

رفع عيب 5 – علاوه بر جريان در يافتي توسط سيم پيچ اصلي ،سيم پيچ كمكي نيزچون از مدار خارج نمي شود جريان دريافت مي كند .براي اطمينان از صحت عمل كرد كليد گريز از مركز بايد به صداي كنتاكت آن در حالت دور گرفتن موتور وهمچنين از دور افتادن آن گوش كرد .براي رفع عيب بايد كليد سرويس ويا تعويض شود.

عيب 6- با روشن كردن موتور صداي زيادي شنيده مي شود ولي به گردش در نمي آيد.

علت 6- خرابي كليد گريز از مركز .

رفع عيب 6- درصورتي كه كنتاكت هاي كليد در حالتي كه موتور خاموش بوده وصل نشده باشد.درزمان شروع بكار ،سيم پيچ راه انداز در مدار قرار نگرفته وطبيعتا”موتور بگردش نمي افتد.براي رفع عيب كليد را با آوامتر امتحان ودر صورت معيوب بودن تعويض مي نماييم.

عيب 7- با روشن شدن موتور صداي زيادي شنيده مي شود ولي به گردش در نمي آيد.

علت 7 – قطعي سيم پيچ اصلي يا كمكي .

رفع عيب 7 -به كمك آوامتر هر دو مدار را امتحان ودر صورت مشخص بودن محل پارگي ،آن را تعمير مي نماييم.

عيب 8 – با روشن شدن موتور صداي زيادي شنيده مي شود ولي به گردش در نمي آيد.

علت 8 – نيم سوز بودن يا سوختگي موتور .

رفع عيب 8 – موتور سريعا”داغ شده وجريان زيادي مي كشد همچنين بوي سوختگي ويا دود از مشخصه هاي آن است.رفع عيب سيم پيچي مجدد است.

عيب 9 – با روشن كردن موتور صداي زيادي شنيده مي شود ولي به گردش در نمي آيد.

علت 9 – خرابي خازن.

رفع عيب 9 – خازن ها به منظور راه اندازي موتور بكار رفته اند خازن را مطابق با مطالبي كه در مورد عيب يابي خازن ها گفتيم آزمايش نموده در صورت نياز آن را تعويض مي كنيم.

عيب 10 – با روشن كردن موتور فيوز عمل كرده مدار قطع مي شود.

علت 10 – اتصال كوتاه در مدار اصلي موتور .

رفع عيب 10 – دوشاخه ،سيم هاي رابط وجعبه اتصالات موتور را بررسي كرده در صورت پيدا كردن محل اتصالي آن را مرتفع مي نماييم.

عيب 11 – با روشن كردن موتور فيوز عمل كرده مدار قطع مي شود.

علت 11 – سوختگي كامل موتور

رفع عيب 11 – با مشاهده استاتور وسيم پيچ هاي مربوطه عيب حاصل تاييد گرديده وبراي رفع آن بايد موتور سيم پيچي گردد.

عيب 12 – با روشن كردن موتور فيوز عمل كرده مدار قطع مي شود.

علت 12 – اتصال كوتاه در خازن

رفع عيب 12 – اگر با جدا كردن خازن از مدار و به برق زدن موتور فيوز ديگر عمل نكرد عيب از خازن است وبايد آن را تعويض نمود.